رونمایی از ترجمه فارسی کتاب «نارت نامه»

عطنا - نخستین نشست از سلسله برنامه «شبهای فرهنگ و هنر ایران» با عنوان «پهلوانان اساطیری در ایران و اوستیا» به همراه رونمایی از ترجمه  فارسی کتاب نارت نامه و اجرای موسیقی گروه سنتی «آیین» (اعزامی از سوی اداره کل همکاریهای فرهنگی و امور ایرانیان خارج از کشور)، به همت رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در فدراسیون روسیه، دوشنبه چهاردهم تیرماه در کتابخانه ادبیات خارجی مسکو برگزار شد.
 
این برنامه به علت شرایط کرونایی با دعوت از تعداد محدودی از علاقمندان به فرهنگ و هنر ایرانی و سخنرانی مجازی مقامات و اساتید دانشگاه از ایران و اوستیا با مشارکت دولت جمهوری اوستیای شمالی، دانشگاه دولتی این جمهوری و دانشگاه علامه طباطبائی برپا و به صورت آنلاین از شبکه های اجتماعی مختلف مانند کانال یوتیوب کتابخانه ادبیات خارجی مسکو پخش شد.
 
در ابتدای برنامه سرپرست کتابخانه دولتی ادبیات خارجی مسکو و میزبان این برنامه به تاریخ، فرهنگ و ادبیات و هنر غنی دو ملت اشاره و اظهار امیدواری کرد ترجمه نارت نامه به تعامل میان فرهنگها و درک دو کشور از هم   کمک کند. وی گفت: امیدواریم همکاری برای چنین طرحهای فرهنگی میان دو کشور ادامه پیدا کند و مرحله  جدیدی از گسترش همکاری های فرهنگی و دیپلماتیک دوجانبه شود.
 
پهلوانی از خودگذشتگی و جلب رضایت خالق است
کاظم جلالی سفیر جمهوری اسلامی در فدراسیون روسیه سخنران بعدی این مراسم بود که به تفاهم نامه چند  سال پیش میان دانشگاه اوستیای شمالی و دانشگاه علامه طباطبایی اشاره کرد و گفت: ترجمه این اثر در راستای همان تفاهم نامه انجام شده است. وی گفت نارت نامه مصداقی از نزدیکی فرهنگ ایران و روسیه است.
جلالی با اشاره به حماسه سرایی نارت نامه و شاهنامه به ویژگیهای پهلوان و قهرمان راستین پرداخت و افزود:  پهلوانان و قهرمانان یکی از  عناصر بزرگ قابل احترام در هر فرهنگ و تمدنی هستند. البته قهرمانی و پهلوانی در  نارت نامه و شاهنامه از مولفه ها و ویژگی های ممتازی برخوردارند.
 
سفیر ایران در روسیه گفت: به هر کسی که از قدرت خاص جسمی برخوردار باشد نمی توان عنوان پهلوانی داد بلکه در فرهنگ قهرمانی و پهلوانی نوعی جوانمردی نهفته است که از روحیه مردمگرایی و در خدمت  مردم بودن  برخوردار است و یک نوع رویکرد عرفانی و نزدیکی به خدا بودن در این قهرمانان و پهلوانان نهفته است.
 
وی فرهنگ و تمدن ایران را مملو از این نوع جوانمردی و پهلوانی برشمرد. جلالی، پوریایولی را نمونه ای از اسطوره جوانمردی و از خودگذشتگی یاد کرد و گفت: او با از خود گذشتن و برای خدمت به مردم و رضایت خالق، فرهنگ پهلوانی را نشان داد.
 
وی گفت: لازم است که دو اثر بزرگ شاهنامه و نارت نامه را با این رویکرد درک کنیم.
 
سفیر جمهوری اسلامی ایران تصریح کرد: امروزه فرهنگ بشریت به این نوع پهلوانی سخت محتاج است.
 
جلالی گفت: فراموش نمی کنیم کشورهایی که سال گذشته با وجود همه گیری کرونا ماسک را از هم می دزدیدند و آن کشورها نشان دادند از فرهنگ پهلوانی تهی هستند.
 
ایران و اوستیا روابطی تاریخی دارند
باریس باریسوویچ جانایِف معاون رئیس دولت جمهوری اوستیایشمالی هم در این مراسم گفت: ایران و اوستیا  روابطی تاریخی و بیش  از چند قرن دارند و ترجمه نارت نامه تصدیقی است بر این روابط   تاریخی. 
 
وی  گفت: این اثر می تواند منبع تحقیقی مهمی برای حیطه گسترده ای از محققان ایران و روسیه برای سالهای طولانی باشد.
 
ترجمه شاهنامه به زبان آسی به زودی در اوستیای شمالی
آسالن «آرکادیِویچ تسوسییِ» وزیر روابط ملی جمهوری اوستیای شمالی نیز اظهار داشت: امروزبرنامه های آموزشی  زیادی بین دانشگاه دولتی اوستیایی شمالی و دانشگاه علامه طباطبایی در جریان است و ترجمه این اثر یکی از  این همکاری هاست. 
 
وی تصریح کرد: روابط دو دانشگاه روز به روز در حال گسترش است. وی اظهار کرد: ما در مورد همکاریهای  اقتصادی و تجاری بین ایران و اوستیای شمالی ابزارهایی داریم که می تواند چشم انداز خوبی برای دو طرف باشد.
 
وی گفت: نارت نامه می تواند نخی باشد که دو ملت را به هم متصل کند.
 
تسوسییِ تصریح  کرد: تردیدی ندارم که ترجمه فارسی نارت  نامه، مشتاقان خودش را پیدا خواهد کرد و ما هم در سال جاری ترجمه شاهنامه را به زبان اوستایی شمالی آغاز خواهیم کرد.
 
دانشگاهها پیشقدم در پیوند فرهنگی و علمی ایران و روسیه
حسین سلیمی رئیس دانشگاه علامه طباطبائی نیز گفت: هرچقدر هم که تعاملات اقتصادی، فنی و سیاسی میان ایران و روسیه افزایش پیدا کند اما تا زمانی که روح و اندیشه فرهنگی دو ملت به هم نزدیک نشود روابط دو کشور پایدار نخواهد ماند.
 
وی گفت: روشنفکران ما کمتر پیوندهای لازم بین دو  کشور را برقرار کرده  بودند. بر همین اساس همکاران من  در دانشگاه علامه طباطبایی و دانشگاههای روسیه از جمله اوستیای شمالی عزمشان را برای یک رابطه نزدیکی فرهنگی و دانشگاهی جزم کرده اند.
 
سلیمی گفت: با وجود اینکه از چند سال پیش هنوز توافقات دو کشور در زمینه تکنولوری، فنی و اقتصادی به  نتیجه  نرسیده  بود اما دانشگاههای دو کشور همکاری خودشان را آغاز کردند و برای مثال یک هیات از دانشگاه  اوستیای شمالی چند سال پیش به ایران آمد و ما به یک توافق پایدار رسیدیم.
 
وی ترجمه این اثر را نقطه اوج این همکاری میان این دو دانشگاه دانست و گفت: یکی  از متون تاریخی  ادبیات جهان به فارسی ترجمه شده است.  
 
رئیس دانشگاه علامه طباطبائی اظهار داشت: برای ما متون نارت نامه و شاهنامه فقط داستانهای پهلوانان نیستند  بلکه برای ما اسطوره هایی هستند که گویی وجدان نهفته در تمدن بشری و نوعی لایه پنهان درون فرهنگ ملتهاست.
 
وی گفت: این اثر فقط ترجمه یک کتاب نیست بلکه نشاندهنده پیوند تدریجی بین دو ملت است.
 
سلیمی اظهار امیدواری کرد: با ادامه چنین کارهای ارزشمندی عامل هرچه بیشتر پیوند فکری دانشمندان ایران و روسیه بخصوص در اوستیایی شمالی باشیم.
 
در جستجوی ریشه های حماسه ملی ایران
قهرمان سلیمانی رایزن پیشین فرهنگی ایران در روسیه نیز به بررسی علمی و تحقیقی نارت نامه و شاهنامه پرداخت  و گفت: شاهنامه و نارت نامه اثری ارزشمند برای محققان هر دو کشور است که می تواند به پژوهشگران در یافتن ریشه های داستانهای حماسی ملتها یاری رساند.
 
وی با اشاره به سرچشمه های داستانهای اساطیری، ویژگی های مشترک این آثار از جمله توجه به آغاز شکل گیری ملتها را برشمرد و تصریح کرد نارت نامه اثری است که بسیار دیر به رشته تحریر درآمده لیکن بن مایه های تاریخی در روایت آن محفوظ مانده است.
 
در ادامه دکتر تامِرالن تایمورازوویچ کامبولوف مدیر گروه یونِسکو در دانشکده دولتی تربیت معلم اوستیا نیز گفت با جرات میگویم مردم مناطق زاگرس ایران و مرکزی قفقاز قدمتی چند هزار ساله در تاریخ بشریت دارند.
 
وی با بیان اینکه  نیاکان ما در صدها سال گذشته روابط دیرینه فرهنگی و اقتصادی داشتند افزود: ترجمه نارت نامه از چندین سال پیش شروع شد و انتشار این کتاب بسیار ارزشمند است و برای ترجمه این اثر مشکلات  بسیار  زیادی  وجود  داشت که توانستیم آنها را با همکاری با مترجمان ایرانی پشت سربگذاریم.
 
در انتهای مراسم نیز مترجمان ایرانی این اثر که عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبائی هستند درباره ویژگی های ترجمه نارت نامه سخن گفتند و پس از آن اعضای گروه موسیقی سنتی «آئین» استان همدان که به منظور  شرکت در نهمین جشنواره بین المللی موسیقی فولکلور داغستان به روسیه سفر کرده اند به اجرای قطعاتی از خیام، حافظ و مولوی پرداختند.
 
کتاب «نارت نامه» دربردارنده روایت های اساطیری و افسانه ها و حماسه های قوم نارت است که توسط دکتر  موسی عبدالهی و دکتر مریم مرادی از اعضای هیأت علمی دانشگاه طباطبائی و با همکاری دانشگاه دولتی اوستیای  شمالی از زبان آسی به زبان فارسی ترجمه  شده  است.
 
حماسه نارت، اساسی ترین حماسه اسطوره آمیز مردم اوستیاست که ریشه ایرانی دارند، اسطورهایی که با نشانه های فولکلور در هم آمیخته است.