حسن شیرعلی

حسن شیرعلی

عنوان پایان‌نامه

سنجش و ارزیابی مولفه های ارسطویی نظام اخلاقی فارابی و ابن سینا بر مبنای کتاب "اخلاق ایودایمونی فارابی و ابن سینا" اثر جین ماتیلا



    دانشجو حسن شیرعلی در تاریخ ۰۶ اسفند ۱۴۰۳ ساعت ۰۹:۰۰ ، به راهنمایی حسین کلباسی اشتری ، پایان نامه با عنوان "سنجش و ارزیابی مولفه های ارسطویی نظام اخلاقی فارابی و ابن سینا بر مبنای کتاب "اخلاق ایودایمونی فارابی و ابن سینا" اثر جین ماتیلا" را دفاع نموده است.


    دانشجو
    حسن شیرعلی
    استاد راهنما
    حسین کلباسی اشتری
    استاد مشاور
    قاسم پورحسن درزی
    رشته تحصیلی
    فلسفه و كلام اسلامي
    مقطع تحصیلی
    کارشناسی ارشد
    محل دفاع
    ادبیات فارسی و زبانهای خارجی
    شماره ساختمان محل ارائه
    ۱۷
    نام کلاس محل ارائه
    کلاس ۲۰۷[۲۰۲۰۷]
    شماره کلاس محل ارائه
    ۳۰۷
    تاریخ دفاع
    ۰۶ اسفند ۱۴۰۳
    ساعت دفاع
    ۰۹:۰۰

    چکیده

    چکیده

    فارابی و ابن‌سینا، در مقام دو تن از پیش‌گامان فلسفه اسلامی، در بسیاری از حوزه‌های فلسفی سخن گفته‌اند و بر آثار آنها تفسیرهای متعددی نوشته‌ شده است. اما در مجموعه آثاری که از این دو مؤلف به ما رسیده است اثر مستقل و جامعی در زمینه اخلاق در دست نیست. محققان نیز به فراخور حال به جنبه‌های دیگری از آراء آنها پرداخته‌اند و کمتر به دیدگاه‌های اخلاقی آنها توجه شده است. از آن روکه در بسیاری از موارد، اخلاق نظری و فلسفی در جهان اسلام را متأثر از فلسفه یونان ‌دانسته‌اند و مباحث اخلاقی مختص به جهان اسلام، مباحث برآمده از کلام اسلامی و در مواردی مباحث دینی تلقی ‌شده است. پژوهش حاضر نشان می‌دهد: اولاٌ، فارابی و ابن‌سینا دارای نظام فکری فلسفی مستقل در عرصه اخلاق نظری و فلسفی‌اند و ثانیاٌ، دیدگاه‌های آنها تابعی محض از آراء ارسطو و سنت یونانی نیست، بلکه مسیری مستقل را دنبال می‌کنند، و به رغم آنکه در زمینه‌هایی مانند استفاده از مفاهیم کلی «سعادت» و «فضیلت» از نقطه‌ای آغاز می‌کنند که ارسطو آغاز کرده است، اما در ادامه در تبیین مقولاتی چون غایت نهایی، کمال نظری، لذت و کارویژه انسان و نحوه‌ دستیابی او به سعادت و بویژه تلفیق این مفاهیم با مضامین و مفاهیم هستی‌شناسی، کیهان‌شناسی و نفس‌شناسی، مسیری کاملاٌ متفاوت را پیش می‌گیرند. ثالثاٌ، اگرچه به زعم برخی مستشرقان، برخی مضامین مورد استفاده در آراء فارابی و ابن‌سینا متأثر از رویکرد دینی آنها است و کوشش آنها در جهت تبیین فلسفی دیدگاه دینی بوده است، اما این امر باعث نشده که بحث اخلاق در دیدگاه این دو مؤلف بزرگ جهان اسلام، از رویکرد فلسفی و استدلالی تهی باشد. در این جهت، در تحقیق حاضر بخش «سعادت» از کتاب اخلاق ائودایمونی فارابی و ابن‌سینا، نوشته جین ماتیلا[۱]، مورد ترجمه قرار گرفته و مقدمه، توضیحات و واژه‌نامه تخصصی به آن افزوده شده است. این کتاب مدعی است اولین تک‌نگاری منسجم در بررسی جامع آراء اخلاقی فارابی و ابن‌سینا به صورت توامان و مقایسه نظرات اخلاقی این دو مؤلف با ارسطو و سنت یونانی را ارائه داده است.

      

    کلمات کلیدی: اخلاق ائودایمونی، ابن‌سینا، فارابی، ارسطو، نفس‌شناسی، غایت نهایی.


    [۱] - Mattila, Janne. The Eudaimonist ethics of al-Fa?ra?bi? and Avicenna, Boston: Brill, ۲۰۲۲.

      

    Abstract

      

    Abstract

    Al-Fa?ra?bi? and Avicenna, as two pioneers of Islamic philosophy, have spoken in many philosophical fields and many commentaries have been written on their works. But in the collection of works that have reached us from these two authors, there is no independent and comprehensive work on ethics. Researchers have also studied other aspects of their views and less attention has been paid to their moral views. Because in many cases, theoretical and philosophical ethics in the Islamic world have been considered to be influenced by Greek philosophy, and moral issues, which are specific to the Islamic world, have been considered to be issues arising from Islamic Kala?m and also religious issues. The present research shows that, firstly, al-Fa?ra?bi? and Avicenna have a philosophical system of thought in theoretical and philosophical ethics. Secondly, their views are not purely subject to the views of Aristotle and the Greek tradition, but follow an independent path, and despite the fact that in some contexts, especially in the use of the general concepts of happiness and virtue, they start from the point where Aristotle started, but later in Explaining the final end, theoretical perfection, pleasure and human function and how he achieves happiness and combining these concepts with themes and concepts of ontology, cosmology and psychology, take a completely different path. Thirdly, although some themes used in the opinions of al-Fa?ra?bi? and Avicenna are influenced by their religious approach and they try to explain the religious point of view philosophically, this has not caused the discussion of ethics, from the point of view of these two great authors of the Islamic world, to be devoid of a rational approach. In this regard, in this research, the part of happiness from the book The eudaimonist ethics of al-Fa?ra?bi? and Avicenna, written by Janne Mattila, has been translated and an introduction, some explanations and a dictionary have been added to it. This book claims to be the first coherent monograph in a comprehensive review of al-Fa?ra?bi?'s and Avicenna's moral opinions together and comparing the moral opinions of these two authors with Aristotle and the Greek tradition.

      

    Key words: eudaimonist ethics, Avicenna, al-Fa?ra?bi?, Aristotle, psychology, final end.