محمد شکوهی فر
ترجمه به کمک هوش مصنوعی: بررسی بار شناختی و زمان ترجمه با مغزنگاری الکتریکی
- دانشجو
- محمد شکوهی فر
- استاد راهنما
- فاطمه پرهام
- استاد مشاور
- میرسعید موسوی رضوی
- استاد داور
- فرزانه فرحزاد
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- ادبیات فارسی و زبانهای خارجی
- شماره ساختمان محل ارائه
- ۱۷
- نام کلاس محل ارائه
- کلاس ۱۰۶[۲۰۱۰۶]
- شماره کلاس محل ارائه
- ۲۰۶
- تاریخ دفاع
- ۲۷ شهریور ۱۴۰۳
- ساعت دفاع
- ۱۲:۰۰
- چکیده
-
همان‌گونه که سوندار پیچای، مدیرعامل شرکت گوگل، به‌درستی بیان کرده است، «تأثیر هوش مصنوعی بر بشریت ژرف‌تر از تأثیر آتش، الکتریسته و اینترنت خواهد بود». با توجه به اینکه موج فزایند? هوش مصنوعی و فناوری‌های مرتبط با آن، هم? زمینه‌ها را درنوردیده است و ترجمه نیز از این جرگه برتافته نیست، بررسی بهینگی استفاده از هوش مصنوعی در ترجمه و مقایس? عملکرد آن با ترجم? انسانیِ سنتی ضرورت دارد. در این پژوهش، ترجمه به کمک هوش مصنوعی و ترجم? انسانی از نظر زمان، کیفیت و بار شناختی مقایسه گردیدند تا میزان بهینگی هرکدام از این دو شیو? ترجمه آشکار شود. برای ارزیابی کیفیت ترجمه، از روش چهارم کیفیت‌سنجی وادینگتون (۲۰۰۱) بهره گرفته شد. برای اندازه‌گیری بار شناختی نیز از مغزنگاری الکتریکی استفاده گردید که روشی رایج و غیرتهاجمی برای تصویربرداری عصبی در شرایط واقعی و طبیعی است و می‌تواند فعالیت‌های الکتریکی مغز را راه الکترودهای تعبیه‌شده روی پوست سر اندازه‌گیری کند. برای انجام این پژوهش، شش نفر از دانشجویان مطالعات ترجمه، در باز? سنی ۲۲ تا ۲۹ سال، در آزمایشگاه ملی نقشه‌برداری مغز حاضر شدند و دو متن خبری را از فارسی به انگلیسی ترجمه کردند، یکی با استفاده از هوش مصنوعی و دیگری بدون استفاده از هوش مصنوعی و ماشین‌های ترجمه. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که بهره‌گیری از هوش مصنوعی زمان ترجمه را کاسته، بر کیفیت ترجمه افزوده و میزان بار شناختی را کاهش می‌دهد. با این حال، هنگامی که بارِ شناختیِ نسبی ــ یعنی میزان بار شناختی به نسبت یک واحد زمان و یک واحد کیفیت ــ محاسبه گردید، برخلاف انتظار مشخص شد که میزان بار شناختی نسبی آزمودنی‌ها در ترجمه به کمک هوش مصنوعی ۰.۳۵ واحد بیشتر است. یافته‌های این پژوهش به‌هیچ‌وجه سودمندی بهره‌گیری از هوش مصنوعی در ترجمه را رد نمی‌کنند، بلکه صرفاً نشان می‌دهند که میزان بهره‌وری آن در شرایط این پژوهش پایین است.
- Abstract
-
As Sundar Pichai, the CEO of Google, properly stated, “Artificial intelligence will have a more profound impact on humanity than fire, electricity and the internet.” As the mountainous wave of artificial intelligence (AI) and its related technologies lapped all domains, and translation is not an exception, a comparative analysis of AI-assisted translation and full human translation is of particular importance. The present research explores the differences between AI-assisted and full human translation in terms of time, quality, and cognitive load to specify the most optimal translation method. Waddington’s (۲۰۰۱) Method D was used to assess the quality of translations and electroencephalography (EEG), which is a popular non-invasive neuroimaging technique, was employed to measure cognitive load. Six Translation Studies students (aged ۲۲-۲۹) were recruited by convenience sampling to participate in the experiments at the National Brain Mapping Laboratory and translate two news texts from Persian to English, once by means of AI and once without AI or other translation machines. Results were the indication that AI reduced translation time, improved quality, and decreased cognitive load. However, when relative cognitive load—the amount of cognitive load in proportion to one unit of time and one unit of quality—was calculated, it was unexpectedly found that relative cognitive load was higher for AI-assisted translation (۰.۳۵ units). It is worth noting that these insights do not deny the usefulness of AI in translation industry, they only and only suggest that its efficiency is limited under this research design.