نادر شیخی

قاعده ی فلسفی الواحد   و قواعد مربوط به آن از جمله سنخیت علت و معلول و قاعده ی بسیط الحقیقه   که فیلسوفان اسلامی در باره ی محتوای آنها با هم اختلاف دارند پیشینه ای در سنت فلسفی یونان و یونانی مآبی دارند.در سنت یونانی پیشا سقراطیان از جمله فیلسوفان ملطی درصدد ارجاع کثرات موجود در جهان به وحدت از طریق دستیابی به آرخه بودند و در این سنت علی الخصوص نقدی که آناکسیماندروس به نظر تالس در مورد آرخه بودن آب دارد از نخستین مواردی است که قاعده هر چند به صورت اجمالی بیان می کند در فلسفه ی هلنی نیز فلوطین مهمترین فیلسوف در این زمینه است   است که بنیان نظریه ی نحوه ی خلقت او همین قاعده می باشد.از یک طرف درک مبادی تصوری قاعده از جمله وحدت، بساطت و صدور   و مبادی تصدیقی و براهین ذکر شده برای آن و همین طور درک مجرای قاعده ما را در فهم بهتر قاعده و دلایل منکرین آن یاری می رساندو از سوی دیگر با بررسی تاریخی فلسفه ی اسلامی مشخص می شود که این سنت ،تحت تاثیر کتاب اثولوجیا آمیخته با سنت نوافلاطونی است واز این جهت فلسفه ی اسلامی صبغه ای یونانی هلنی دارد و نحوه و کیفیت صدور عقل و نفس از احد فلوطین و همین طور الهیات سلبی او بر فیلسوفانی چون فارابی و ابن سینا در مبحث چگونگی و مراتب و هدف آفرینش و مساله ی فیض و صدور،کامل بودن خلقت ،ضروری بودن خلقت،تنزیه ذات احد وهمین طور بحث چالشی عقول عشره و واسطه گیری در خلقت ،بسیار تاثیر گذاشته است. از این جهت نیز این بررسی تاریخی ما را در داوری پیرامون قاعده و نیز نسبت میان فلسفه ی اسلامی و سنت یونانی هلنی یاری می کند.

کلمات کلیدی: قاعده الواحد،فیض،صدور،فلوطین، فارابی، هلنی مآبی

قاعده ی فلسفی الواحد   و قواعد مربوط به آن از جمله سنخیت علت و معلول و قاعده ی بسیط الحقیقه   که فیلسوفان اسلامی در باره ی محتوای آنها با هم اختلاف دارند پیشینه ای در سنت فلسفی یونان و یونانی مآبی دارند.در سنت یونانی پیشا سقراطیان از جمله فیلسوفان ملطی درصدد ارجاع کثرات موجود در جهان به وحدت از طریق دستیابی به آرخه بودند و در این سنت علی الخصوص نقدی که آناکسیماندروس به نظر تالس در مورد آرخه بودن آب دارد از نخستین مواردی است که قاعده هر چند به صورت اجمالی بیان می کند در فلسفه ی هلنی نیز فلوطین مهمترین فیلسوف در این زمینه است   است که بنیان نظریه ی نحوه ی خلقت او همین قاعده می باشد.از یک طرف درک مبادی تصوری قاعده از جمله وحدت، بساطت و صدور   و مبادی تصدیقی و براهین ذکر شده برای آن و همین طور درک مجرای قاعده ما را در فهم بهتر قاعده و دلایل منکرین آن یاری می رساندو از سوی دیگر با بررسی تاریخی فلسفه ی اسلامی مشخص می شود که این سنت ،تحت تاثیر کتاب اثولوجیا آمیخته با سنت نوافلاطونی است واز این جهت فلسفه ی اسلامی صبغه ای یونانی هلنی دارد و نحوه و کیفیت صدور عقل و نفس از احد فلوطین و همین طور الهیات سلبی او بر فیلسوفانی چون فارابی و ابن سینا در مبحث چگونگی و مراتب و هدف آفرینش و مساله ی فیض و صدور،کامل بودن خلقت ،ضروری بودن خلقت،تنزیه ذات احد وهمین طور بحث چالشی عقول عشره و واسطه گیری در خلقت ،بسیار تاثیر گذاشته است. از این جهت نیز این بررسی تاریخی ما را در داوری پیرامون قاعده و نیز نسبت میان فلسفه ی اسلامی و سنت یونانی هلنی یاری می کند.

کلمات کلیدی: قاعده الواحد،فیض،صدور،فلوطین، فارابی، هلنی مآبی