معصومه اله قلی

چکیده:

از موضوعات قابل تامل برای نویسندگان موضوعات اجتماعی می‌باشد که نویسندگان با توجه به مسئله افزایش فاصله طبقاتی و نابرابری اجتماعی سعی می‌کنند در نوشته‌های داستانی خود به آنها توجه کنند. این پژوهش به دو رمان التانکی از نویسنده عراقی عالیه ممدوح و چشمهایش از نویسنده ایرانی بزرگ علوی می‌پردازد و تکنیک ‌های شخصیت پردازی در آنها را با تمرکز بر شکاف و نابرابری اجتماعی بررسی می­کند.

با مروری بر رمان‌های معاصر می‌توان دید که شخصیت پردازی به دو   صورت مستقیم و غیر مستقیم   صورت گرفته است. این دو رمان واقع‌گرایانه است ، می‌توان به تفاوت‌ها و شباهت‌های دو محیط و دو کشور ایران و عراق درمسائل نابرابری اجتماعی که شامل: مسائل سیاسی ،اقتصادی ، فرهنگی، جنسیتی، شغلی و آموزشی و...توجه کرد و با تطبیق آنها به نوع نگرش نویسندگان آن نزدیک شد و تاثیر آن، بر جامعه را مورد بررسی قرار داد. هر چه زمان می‌گذرد ارتباطات جهانی گسترش می‌یابد و شما در زمانی کوتاهی از اتفاقات جهان پیرامون با خبر می‌شوید و نیز با تبعیض‌ها و نابرابری‌ها آشناتر می‌شوید و برای رسیدن به جامعه آرمانی تلاش می‌کنید. تحلیل رمان ابزاری قدرتمند است که به ما امکان می‌دهد به عمق داستان نفوذ کرده و عناصر مختلف آن را بررسی کنیم.

از طریق بررسی تکنیک‌های شخصیت پردازی و تحلیل داستان، موضوعات و عناصر مرتبط به شخصیت های رمان، می‌توانیم به فهم بهتری از نویسنده،   مفاهیم و پیام‌هایی که رمان منتقل می‌کند، دست یابیم. عالیه ممدوح با نامه نگاری‌ها ما را وارد عوالم هر فرد و نقطه تلاقی هر کدام با قهرمان داستان می‌کند و داستان با پیچیدگی و درهم ریختگی ما را با آنچه در آن دوره در عراق می‌گذرد آشنا می‌کند. گره داستان با گم شدن یا غائب شدن عفاف شروع می‌شود و در آخر با بزرگ شدن پاهای عفاف و بستری شدن در بیمارستان روانی و مرگ آرام او به پایان راه می‌رسد.

رمان چشمهایش علوی با متنی ساده و جملاتی گیرا ما را به دنبال خود می‌کشد و وارد دوره‌ای از تاریخ ایران در زمان رضاشاه که اوج خفقان است می‌شویم و مردم از هم واهمه دارند و داستانی همراه با عشق و در کنارش مبارزات حزبی در داخل و خارج کشور را بیان می‌کند. گره داستان با تابلوی چشمهایش شروع و در آخر هم با باز شدن به دست قهرمان داستان و تعریف همه ارتباطش با نقاش تابلو، تمام می‌شود. اختلاف طبقاتی عاملی موثر در عملکرد اشخاص و طرز فکر شخصیت­های هر دو رمان است. این پژوهش که به شیوه توصیفی – تطبیقی انجام شده و به این نتیجه می­رسد که شباهت­ها و اختلافاتی هم در دو جامعه به چشم می‌خورد که برخاسته از شرایط سیاسی اقتصادی و فرهنگی دو جامعه است.

کلید واژه: عالیه ممدوح، بزرگ علوی، التانکی، چشمهایش، شکاف طبقاتی، شخصیت پردازی.