الهه حسینی ماتک
بازنمایی وجه در زبان گیلکی: رویکردی تاریخی
- دانشجو
- الهه حسینی ماتک
- استاد راهنما
- مجتبی منشی زاده
- استاد مشاور
- شهلا رقیب دوست, احسان چنگیزی
- استاد داور
- ارسلان گلفام, گلناز مدرسی قوامی, محمد دبیرمقدم
- رشته تحصیلی
- زبان شناسي
- مقطع تحصیلی
- دکتری تخصصی PhD
- تاریخ دفاع
- ۲۸ شهریور ۱۴۰۳
- ساعت دفاع
- چکیده
-
در این رساله به بررسی نه صورت زبانی بیان وجه در زبان گیلکی پرداخته‌ایم. با توجه به عدم وجود شواهد مستقیم از گیلکی کهن و میانه، در این مطالع? درزمانی، شواهد زبانی از طریق بررسی معادل این صورت‌های وجهی در ادوار پیشین زبان‌های ایرانی؛ زبان اوستایی، زبان فارسی باستان و فارسی میانه و متون ادبی فارسی نو متقدم (فارسی دری)، به دست آمده است. در این پژوهش سعی بر این بوده تا روند دستوری‌شدگی و ذهنی‌شدگی (کارگفت‌محوری) این صورت‌های زبانی برای بیان وجه، در طول زمان مورد بررسی قرار گیرد. یافته‌های این پژوهش نشان‌دهند? تمایل به کارگفت‌محوری و ذهنی‌شدگی فزاینده در کنار هر چه بیشتر دستوری شدن صورت‌های زبانی بیان وجه در طول زمان است. همچنین یافته‌های پژوهش نشان‌دهند? اهمیت بسیار زیاد بافت‌های غیرشخصی و فاعل‌های عام در روند تحول صورت‌های وجهی است. بررسی درزمانی صورت‌های بیان وجه در زبان گیلکی که یکی از زبان‌های ایرانی شمال‌غربی است، می‌تواند به درک عمیق‌تری از تکامل تاریخی زبان‌های ایرانی و شکل‌گیری مقوله‌های دستوری در آن‌ها منجر شود. همچنین یافته‌های این پژوهش، می‌توانند به روشنی تعامل بین تحولات دستوری و معنایی را در تحول و تکامل زبان نشان دهند.
- Abstract
-
This thesis investigates nine linguistic forms utilized to express modality in the Gilaki language. Given the absence of direct evidence from Old or Middle Gilaki this study employs a diachronic analysis, tracing the origins of these modal forms back to earlier stages of Iranian languages, including, Avestan, Old Persian, Middle Persian and early New Persian literary texts. By examining the grammaticalization processes of these forms over time, the research highlights the evolution of modality in Gilaki and its increasing subjectification- an essential aspect of speech-act orientation. The findings reveal a consistent trend toward greater grammaticalization, indicating that these modal forms have progressively shifted to reflect more subjective speaker attitudes. This shift underscores t۵he dynamic nature of linguistic change within the Iranian languages. Ultimately, this research contributes to a deeper understanding of the historical development of Iranian languages and their modal expressions, offering valuable insights into the interplay between grammaticalization and subjectification in linguistic evolution.
Key words: Avestan, Gilaki, Grammaticalization, Middle Persian, Modality, Old Persian, Speech-act orientation, Subjectification.