مریم مرادی
بازتاب کلام شیعه بر شعرای برجسته ی عصر بازگشت با تکیه بر آموزه های شیخیه
- دانشجو
- مریم مرادی
- استاد راهنما
- مهدی دشتی
- استاد مشاور
- یحیی طالبیان, محمود بشیری
- استاد داور
- بتول واعظ, غلامرضا مستعلی پارسا
- رشته تحصیلی
- زبان و ادبيات فارسي
- مقطع تحصیلی
- دکتری تخصصی PhD
- تاریخ دفاع
- ۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۳
- ساعت دفاع
- چکیده
-
چکیده
پژوهش حاضر، تحلیل مباحث کلامی شیعه در شعر شاعران برجست? عهد بازگشت است؛ به این ترتیب که نخست، به واکاوی، استخراج و طبقه‌بندی باورهای مهم کلامی در اشعار شعرایِ بنامِ عصر قاجار پرداخته ایم؛ سپس، دیدگاه مکتب‌های مهم کلامی را دربار? این باورها بیان کرده و ، ضمن توضیح و تبیین باورهای کلامی، به تحلیل آنها از طریق تطابق با منابع معابر و اصلی کلامی و درمواردی، به تشریح دیدگاه عرفانی نویسندگان در این خصوص پرداخته‌ایم.
از آنجا که این پژوهش به شعر دور? بازگشت و تحلیل مهم‌ترین بن‌مایه‌های کلامی آن نظر خواهد داشت، تحوّلات سیاسی، اجتماعی و تاریخی‌ای که مضامین آثار، در تعامل با آنها شکل گرفته است، مورد تأکید است.
سیری در اندیشه و عقاید شاعران دور? بازگشت، در باز? زمانی تقریباً یکصدساله، یعنی از مرگ صباحی بیدگلی از ???? قمری، تا مرگ محمود خان ملک الشعرا، ???? قمری، گویای این نکته است که هر چقدر نفوذ افکار شیخیه در دربار قاجار رو به تزاید می‌گذارد، به همان نسبت آثار این افکار و مبانی آنها در شعر شاعران درباری نیز ظاهرتر و عمیق‌تر می‌شود.
و اما دلایل نفوذ این افکار بر اساس بررسی اشعار ?? شاعر بزرگ دور? بازگشت از این قرار است:
? - عوامل زمینه ساز: تمرکز حوزه‌های علمیه و مدرسین به مباحث عرفانی و فلسفه صدرایی و اخباری‌گری
? - ضعف شدید درباریان و شاعران در ارتباط با شناخت معارف اسلامی و حقایق وحیانی
?- اخباری‌گری شاعران
? - صوفی‌گری و عارف مآبی شاعران
? - مشروعیت غلوّ در مدح معصوم و غیر معصوم
?- آمیختگی مباحث یاد شده در مرثیه‌های دینی و به شدت عاطفی و احساسی
?- وجود جریان‌های مرموز یهودی، آنوسی و استعمار خارجی در ترویج این گونه افکار